Ubezpieczenie OC, czyli odpowiedzialność cywilna, to polisa, którą każdy właściciel samochodu musi w Polsce opłacić. Chroni ona zarówno poszkodowanych w wypadku, jak i sprawcę – to dzięki tej polisie wypłacane są pieniądze na przykład na naprawę uszkodzonego pojazdu. Zdarza się jednak tak, że zakład ubezpieczeniowy zażąda od sprawcy wypadku zwrotu wypłaconych pieniędzy. Mówi się wtedy o regresie. Czym dokładnie jest i kiedy może grozić sprawcy?
Regres ubezpieczeniowy – czym jest?
Ubezpieczenie OC w zdecydowanej większości przypadków sprawia, że sprawca nie ponosi odpowiedzialności finansowej za wyrządzoną szkodę. Oczywiście, konsekwencje w postaci utraty zniżek, czyli droższej składki w kolejnych latach, się pojawiają, ale w czasie zdarzenia to ubezpieczyciel opłaca koszty naprawy samochodu czy leczenia poszkodowanych. Opłacanie tego obowiązkowego ubezpieczenia nie zwalnia jednak kierowców z bezmyślności.
Jest kilka możliwości, w których towarzystwo ubezpieczeniowe może żądać od sprawcy wypadku zwrotu wypłaconej kwoty. Należą do nich następujące sytuacje:
- sprawca wszedł w posiadanie pojazdu w drodze przestępstwa;
- sprawca nie miał uprawnień do kierowania pojazdem;
- sprawca był pod wpływem alkoholu lub środków odurzających;
- sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia;
- sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
W każdym z tych przypadków towarzystwo ubezpieczeniowe ma prawo do roszczenia polegającego na odzyskaniu pieniędzy od sprawcy. To tak zwany regres ubezpieczeniowy OC, który regulujeart. 43 Ustawyz dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Może się jednak zdarzyć, że towarzystwo ubezpieczeniowe nie zażąda zwrotu całkowitej kwoty ubezpieczenia, a jedynie ograniczy wypłatę odszkodowania z OC lub poprosi sprawcę o zwrot części poniesionych kosztów. W jakich przypadkach może się to wydarzyć?
- Gdy sprawca zapewni bezpieczeństwo w miejscu zdarzenia, wezwie pomoc albo sam jej udzieli oraz zabezpieczy mienie poszkodowanych.
- Gdy sprawca poprzez swoje działanie zapobiegnie większym rozmiarom szkody.
- Gdy sprawca zawiadomi Policję o wypadku.
Regres OC obowiązuje w ściśle określonych przypadkach. Może mieć wyłącznie pieniężny charakter i – co ważne – w przypadku śmierci poszkodowanego nie przechodzi na jego spadkobierców.
Rodzaje regresu ubezpieczeniowego
Wyróżnia się dwa rodzaje regresu: typowy i nietypowy. Pierwszy z nich, nazywany też właściwym, polega na tym, że ubezpieczyciel wstępuje w prawa przysługujące osobie poszkodowanej. Oznacza to, że firma ubezpieczeniowa z dniem wypłaty odszkodowania przejmuje roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej, która jest odpowiedzialna za szkodę. Podstawą prawną regresu typowego jest art. 828 Kodeksu cywilnego.
Drugi rodzaj to regres nietypowy, zwany też niewłaściwym. To właśnie ten typ interesuje kierowców, gdyż występuje w przypadku obowiązkowego OC. Polega on na tym, że po wypłacie odszkodowania osobie poszkodowanej (osobie trzeciej, która nie jest stroną umowy ubezpieczenia), firma ubezpieczeniowa zwraca się z regresem do swojego klienta.
Brak OC – czy regres obowiązuje?
Regres ubezpieczeniowy OC może wystąpić również, jeśli nie zawarłeś umowy na tego typu ubezpieczenie. Choć jest ono obowiązkowe, są przypadki kierowców, którzy spóźniają się z opłaceniem corocznej składki. Jeżeli nie masz aktualnej polisy OC i spowodowałeś wypadek, poszkodowany może zwrócić się do dowolnego towarzystwa ubezpieczeniowego. Tam zostanie zebrana dokumentacja dotycząca zdarzenia, a następnie przekazana do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zadaniem tego funduszu jest wypłacenie odszkodowania poszkodowanym, a następnie zwrócenie się z roszczeniem o zwrot pieniędzy do sprawcy.
Kwoty, które nieubezpieczony sprawca musi oddać, bywają naprawdę zawrotne. W przypadku ciężkich obrażeń ciała czy śmierci poszkodowanego mogą sięgać setek tysięcy złotych. To dlatego Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny pilnuje, aby każdy kierowca wykupywał coroczną polisę OC. Brak takiej umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym jest karany pieniężnie – każdy dzień zwłoki to kilkaset złotych. Dwutygodniowa przerwa w polisie kosztuje właściciela pojazdu niemal 6 tys. złotych.
Czy regres może się przedawnić?
Regres typowy przedawnia się po 3 latach od zdarzenia, o czym mówi art. 118 Kodeksu cywilnego. Sprawa jest bardziej złożona w przypadku regresu nietypowego, czyli tego dotyczącego ubezpieczenia OC. Zwyczajowo także przyjmuje się, że przedawnienie następuje po 3 latach, natomiast oceny co do tego nie są jednoznaczne i mają związek z tym, czy roszczenie wynika z umowy ubezpieczenia. Jeśli sprawca nie miał wykupionej polisy OC, zastosowanie ma art. 110 ust. 4 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Na jego podstawie przyjmuje się, że roszczenia przedawniają się w terminach wskazanych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż po 3 latach.
Przeczytaj więcej w temacie regres ubezpieczeniowy na ubezpieczamy-auto.pl
Regres OC – jak się przed nim bronić?
Przede wszystkim – pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione obowiązkowe ubezpieczenia. Regres, o którego przyznanie walczy ubezpieczyciel, nie zawsze zostanie udowodniony. Towarzystwa ubezpieczeniowe też popełniają błędy i zdarza im się źle zinterpretować wydarzenia. Jeśli dostaniesz pismo, w którym wyznaczona jest kwota do zwrotu, możesz się bronić. Pamiętaj natomiast, że jest to zasadne tylko wtedy, gdy masz do tej obrony podstawy. Jeśli zdarzenie wyglądało z twojej perspektywy inaczej, przygotuj swoją wersję i przedstaw firmie ubezpieczeniowej. Zdarza się, że takie odwołania są akceptowane i sprawca nie musi zwracać pieniędzy.
